Sulak alanların içme suyu sağlama, taşkın kontrolü, yeraltı sularının beslenmesi, sediman ve besin depolama, iklim değişikliğinin kontrolü, doğal arıtma, tarım, hayvancılık, balıkçılık, saz kesimi, turizm, kültürel kullanım ve rekreasyonel alan olarak fonksiyonlar üstlendiğini aktaran Yumaklı, bu bakımdan, sulak alanların korunması ve geliştirilmesinin en önemli sorumluluklarından biri olduğuna dikkati çekti.
Sulak Alanların Korunması Sözleşmesine (Ramsar Sözleşmesi) 1994 yılında dahil olan Türkiye’nin, 30 yıllık süreçte toplam büyüklüğü 184 bin 487 hektar olan 14 sulak alanı (Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Manyas (Kuş) Gölü ve Göksu Deltası, Akyatan Lagünü, Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü ve Gediz Deltası, Yumurtalık Lagünü, Meke Gölü, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü ve Nemrut Kalderası) sözleşme listesine Ramsar Alanı olarak aldığını hatırlatan Yumaklı, sulak alanların korunmasına yönelik yoğun çalışmalar yürütüldüğünün altını çizdi.
Bakan Yumaklı, gerçekleştirilen faaliyetler ile ilgili şu bilgileri aktardı:
“Ülkemizde, 2002 yılında yapılan mevzuat revizyonu çerçevesinde 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9. maddesi (e) bendi ile sulak alanların doldurulması ve kurutulması yasaklanmıştır. Aynı yıl yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile sulak alanlarla ilgili koruma ve kullanım ilkeleri, koruma bölgelerinin tespiti ve uygulama esasları, Ramsar Alanlarının ilan süreci ve Ulusal Sulak Alan Komisyonunun görev ve çalışma usulleri belirlenmiştir. Yönetmelik ile oluşturulan Ulusal Sulak Alan Komisyonu, gerek sulak alanlarla ilgili gerekse tabiatı koruma başlığı altında ilgili kurumlardan oluşan ülkemizdeki ilk komisyon olmuştur. Bu minvalde, Ramsar Alanları ile birlikte ülkemizde 59’u Ulusal Önemi Haiz Sulak Alan, 58’i Mahalli Önemi Haiz Sulak Alan olmak üzere toplam 1 milyon 186 bin 466 hektar büyüklüğünde toplam 131 adet sulak alan ilan edilerek koruma altına alınmıştır.”
ULUSAL SULAK ALAN YÖNETİM BİLGİ SİSTEMİ
Türkiye’nin ulusal sulak alan envanterinin çıkarılmasına yönelik Bakanlık bünyesindeki Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmada sona yaklaşıldığını bildiren Yumaklı, “DKMP Genel Müdürlüğümüzce kurulan Ulusal Sulak Alan Yönetim Bilgi Sistemi ile tüm sulak alanlarımız kayıt altına alınmaktadır. Bugüne kadar toplam büyüklüğü 1,6 milyon hektar olan 6 bin 766 adet sulak alanı sisteme kaydettik. SAYBİS adını verdiğimiz sistem ile ülkemizdeki kayıt altına alınan tüm sulak alanların bilgileri burada toplanmakta ve halkımıza sunulmaktadır. Öte yandan, yönetim bilgi sistemimiz yalnızca envanter içermekle kalmayıp statülü sulak alanlarda verilen sulak alan faaliyetlerine yönelik izinler de sistem üzerinden yürütülmektedir. Halkımız da sulak alanlar ile ilgili başvuruları e-Devlet üzerinden kolaylıkla yapabilmektedir.” ifadelerini kullandı.
Bakan Yumaklı, Ramsar Sözleşmesi’nin “sulak alanların akılcı kullanımı” prensibi kapsamında 1999 yılından itibaren Sulak Alan Yönetim Planları hazırlandığını belirterek, ilgili alanın bir nevi anayasası olan yönetim planı ile sulak alanın genel koruma kullanım ilkelerinin belirlendiğini, 26 yılda toplam 76 adet sulak alanın yönetim planının hazırlanarak uygulamaya konulduğunu dile getirdi.
REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI
Bozulan sulak alanların rehabilitasyonuna yönelik de faaliyetler yürüttüklerinin altını çizen Yumaklı, “Kayseri Sultansazlığı, Antalya Avlan Gölü, Konya Ereğli Sazlığı ve Afyonkarahisar Karakuyu Sazlıkları rehabilitasyon çalışmaları yapılan alanlardan bazılarıdır. 2024 yılında Düzce Efteni Gölü’nde rehabilitasyon çalışmalarına başlanmış olup bu yıl sonuna kadar tamamlanacaktır. Rehabilitasyon çalışmalarının tamamlanmasını müteakip Efteni Gölü’nün büyüklüğünün 180 hektardan yaklaşık 360 hektara çıkması planlanmaktadır.” bilgilerini aktardı.
Bakan Yumaklı, ekoturizmi desteklemek, araştırmacılara açık hava laboratuvarları sağlamak ve yöre ekonomisini daha da canlandırmak amacıyla sulak alanlarda ziyaretçi merkezleri yapıldığını vurgulayarak, “Bu kapsamda 2002 yılından bu yana 55 sulak alanda yapılan tesisler ile bu alanlar, halkımızın faydalanabileceği birer ekoturizm merkezi haline getirilmiştir.” ifadesini kullandı.
Sulak alanların önemi, korunması ve akılcı kullanımı konularında kamuoyu bilincini geliştirmek maksadıyla Ramsar Sözleşmesi’nin imzaya açıldığı 2 Şubat gününün “Dünya Sulak Alanlar Günü” olarak kutlandığını hatırlatan Yumaklı, şunları kaydetti:
“Her yıl sulak alanların bir işlevinin tema olarak kullanıldığı etkinlikler kapsamında, 2025 yılının Dünya Sulak Alanlar Günü teması ‘Ortak Geleceğimiz İçin Sulak Alanları Korumak’, sloganı ise ‘Değer Ver, Koru, Teşvik Et’ olarak belirlenmiştir. Bizler de Bakanlık olarak yalnızca sulak alanlarımızı değil, ormanlarımız, akarsularımız gibi ülkemizin tabii değerlerini koruyup sürdürülebilir kullanımı için çalışmalarımıza bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra aralıksız devam edeceğiz. Bu faaliyetlerimizin yürütülmesi sırasında bizlere katkı sunan tüm kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütleri ve halkımıza teşekkür ediyor, sulak alanlarımızı koruma ve geleceğe taşımada her kesimden vatandaşa gerekli duyarlılığın gösterilmesi çağrısında bulunuyorum.”
