Depremler engellenemez ancak zararlarını en aza indirmek mümkündür.
İşte bireyden devlete kadar her kademede alınması gereken önlemler:
1. Bireysel ve Ailevi Önlemler
Deprem Çantası Hazırlanmalı
Her evde temel ihtiyaçları karşılayabilecek bir deprem çantası hazır bulundurulmalıdır. Bu çanta; su, konserve gıdalar, el feneri, yedek pil, ilk yardım malzemeleri, battaniye, yedek kıyafet, düdük, çakı, önemli evrakların fotokopileri ve küçük miktarda nakit para içermelidir.
Toplanma Alanı Bilinmeli
Yaşanılan mahalledeki acil toplanma alanları önceden öğrenilmeli ve aile üyeleriyle paylaşılmalıdır. Deprem anında ve sonrasında bir araya gelmek için plan yapılmalıdır.
Mobilyaların Sabitlenmesi
Evdeki büyük mobilyalar (dolap, kitaplık, buzdolabı vb.) duvara sabitlenmelidir. Raflardaki ağır eşyalar alt raflara yerleştirilmeli; mutfakta cam eşyalar sağlam kapaklı dolaplarda tutulmalıdır.
Deprem Tatbikatları Yapılmalı
Aile bireyleriyle birlikte deprem sırasında nasıl davranılması gerektiği konusunda tatbikatlar yapılmalı, “çök-kapan-tutun” hareketi öğretilmelidir.
Elektrik, Doğalgaz ve Su Vanaları Öğrenilmeli
Deprem sonrası olası yangın ya da su baskınlarını engellemek için vanaların yerleri bilinmeli ve nasıl kapatılacağı öğretilmelidir.
2. Bina ve Yapı Güvenliği
Binanın Depreme Dayanıklılığı Kontrol Edilmeli
Yaşanılan veya çalışılan bina uzman mühendisler tarafından kontrol ettirilmeli; zemin etüdü yapılmış, deprem yönetmeliğine uygun şekilde inşa edilmiş olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Riskli Binalar Güçlendirilmeli veya Yenilenmeli
Eğer bina risk taşıyorsa güçlendirme çalışmaları yapılmalı ya da kentsel dönüşüm kapsamında yıkılıp yeniden inşa edilmelidir.
Yeni Yapılar Mevzuata Uygun İnşa Edilmeli
Yeni inşa edilecek yapılarda deprem yönetmeliğine uygunluk, kaliteli malzeme kullanımı, denetim ve mühendislik hizmetlerinin varlığı sağlanmalıdır.
3. Eğitim ve Farkındalık
Okullarda ve Kurumlarda Deprem Eğitimi Verilmeli
Tüm eğitim kurumlarında, kamu kuruluşlarında ve özel sektörde deprem eğitimi zorunlu hale getirilmeli; tatbikatlarla pekiştirilmelidir.
Toplum Bilinçlendirilmeli
Televizyon, radyo, sosyal medya ve broşürler aracılığıyla deprem bilinci artırılmalı; afete hazırlık kültürü yaygınlaştırılmalıdır.
İlk Yardım Eğitimi Yaygınlaştırılmalı
Deprem sonrası ilk müdahalenin doğru yapılabilmesi için ilk yardım eğitimi her bireyin alabileceği erişilebilir bir hizmet haline getirilmelidir.
4. Kurumsal ve Devlet Düzeyinde Önlemler
Afet Yönetim Planları Hazırlanmalı
Yerel yönetimlerden bakanlıklara kadar tüm kurumlar afet yönetim planları hazırlamalı; senaryolar geliştirilmeli ve müdahale ekipleri önceden oluşturulmalıdır.
AFAD ve İtfaiye Gibi Kurumlar Güçlendirilmeli
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), belediyelere bağlı arama-kurtarma ekipleri ve itfaiye teşkilatları hem ekipman hem insan gücü açısından desteklenmelidir.
Toplu Ulaşım ve Altyapı Güçlendirilmelidir
Köprüler, tüneller, viyadükler, hastaneler, okullar ve kamu binaları başta olmak üzere tüm kritik altyapı depreme karşı dirençli hale getirilmelidir.
Ulusal Deprem Veri Ağı Yaygınlaştırılmalı
Depremleri önceden izleyip hızlı müdahale sağlayacak sistemlerin (erken uyarı sistemleri, sismik izleme istasyonları) sayısı artırılmalı ve entegre şekilde çalışması sağlanmalıdır.
5. Psikososyal Hazırlık
Deprem sadece fiziksel değil, ruhsal bir travmadır. Özellikle çocuklar ve yaşlılar bu tür felaketlerden derinden etkilenebilir. Bu yüzden:
- Psikolojik ilk yardım eğitimi yaygınlaştırılmalı,
- Travma sonrası destek ekipleri oluşturulmalı,
- Medyada depremlerle ilgili yayınlar dikkatle ve sorumlulukla yapılmalıdır.
Sonuç: Deprem Değil, İhmal Öldürür
Depremler doğanın bir gerçeğidir. Ne zaman, nerede olacağını kestirmek zor olsa da, ne kadar zarar vereceğini bizim hazırlığımız belirler. Alınacak küçük önlemler, büyük felaketlerin önüne geçebilir. Bilinçli birey, denetimli yapı ve güçlü kurumlarla birlikte depremler karşısında daha dirençli bir toplum mümkündür.
Unutmayalım: Deprem değil, ihmal öldürür.
